استیبل‌کوین چیست؟ بررسی امن‌ترین گزینه‌ها برای کاربران ایرانی

در شرایط کنونی اقتصاد ایران، بسیاری از شهروندان به دنبال راهی مطمئن برای حفظ ارزش دارایی‌های خود هستند. با کاهش مستمر ارزش ریال و تورم بالا، تمایل به استفاده از استیبل‌کوین‌ها افزایش یافته است. اما آیا این ابزار واقعاً امن است و کدام استیبل‌کوین برای شرایط ایران مناسب‌تر است؟

استیبل‌کوین چیست؟

استیبل‌کوین نوعی رمزارز دیجیتال است که ارزش آن به یک دارایی واقعی، معمولاً دلار آمریکا، وابسته است. برخلاف بیت‌کوین یا اتریوم که قیمت آن‌ها تحت تأثیر عرضه و تقاضای بازار تغییر می‌کند، استیبل‌کوین‌ها طوری طراحی شده‌اند که ارزش ثابتی نزدیک به یک دلار یا یورو داشته باشند.

این رمزارزهای دیجیتال سه ویژگی اصلی دارند:

راه‌اندازی شبکه هوش مصنوعی غیرمتمرکز Cocoon بر بستر بلاک‌چین TON

1. ثبات قیمت: ارزش آن به شکل نسبی ثابت است و نوسان شدید ندارد.

2. دسترسی سریع و جهانی: می‌توانید در هر زمان و از هر نقطه جهان با آن معامله کنید.

3. تراکنش‌های بین‌المللی با هزینه کم: ارسال و دریافت وجه به سایر کشورها با کارمزد پایین امکان‌پذیر است.

این ویژگی‌ها، استیبل‌کوین‌ها را به گزینه‌ای جذاب برای ایرانیانی تبدیل کرده است که به دنبال حفظ ارزش دارایی‌های خود هستند.

استیبل‌کوین‌ها چگونه کار می‌کنند؟

استیبل‌کوین‌ها در نحوه حفظ ارزش‌شان با یکدیگر تفاوت دارند و همین تفاوت، آن‌ها را به سه دسته اصلی تقسیم می‌کند:

۱. استیبل‌کوین‌های با پشتوانه فیات

این نوع استیبل‌کوین‌ها توسط شرکت‌های معتبر صادر می‌شوند و هر توکن با یک دارایی واقعی مانند دلار آمریکا، یورو، اوراق قرضه یا سایر دارایی‌های مطمئن پشتیبانی می‌شود. نمونه‌های شناخته‌شده عبارت‌اند از:

• USDC (دلار دیجیتالی Circle): هر ماه توسط حسابرسان مستقل بررسی می‌شود تا مطمئن شوند پشتوانه واقعی محفوظ است. این استیبل‌کوین به دلیل شفافیت و نظارت رسمی، به‌عنوان امن‌ترین گزینه شناخته می‌شود.

• Tether (USDT): پرمعامله‌ترین استیبل‌کوین جهان با بیش از 150 میلیارد دلار ارزش بازار، حدود 61 درصد از بازار استیبل‌کوین‌ها را در اختیار دارد. اگرچه نقدهایی در مورد شفافیت وجود دارد، اما USDT نقطه ورود اصلی بسیاری از کاربران ایرانی به دنیای رمزارز است.

۲. استیبل‌کوین‌های با پشتوانه رمزارز

این دسته استیبل‌کوین‌ها توسط سایر رمزارزها مانند اتریوم پشتوانه‌دار هستند و از قراردادهای هوشمند برای حفظ ارزش استفاده می‌کنند. برای مقابله با نوسانات بازار، معمولاً بیش از صد درصد پشتوانه دارند.

• DAI: شناخته‌شده‌ترین نمونه این نوع استیبل‌کوین است و توسط MakerDAO اداره می‌شود. DAI کاملاً غیرمتمرکز است و نیازی به اعتماد به یک شرکت واحد ندارد. این گزینه برای کاربرانی مناسب است که می‌خواهند از نظارت دولتی دور باشند و درک خوبی از فناوری‌های DeFi دارند.

۳. استیبل‌کوین‌های الگوریتمی

این نوع استیبل‌کوین‌ها بدون پشتوانه مستقیم، با استفاده از الگوریتم‌ها و مکانیزم‌های خودتنظیمی تلاش می‌کنند ارزش خود را ثابت نگه دارند. نمونه‌های معروف شامل UST سابق (Terra) هستند. اگرچه الگوریتمی بودن باعث کارایی بالاتر می‌شود، اما ریسک ناپایداری نیز بالاست و تجربه سقوط‌های شدید نشان داده است که این نوع برای محافظت از سرمایه بلندمدت مناسب نیست.

خطرات و محدودیت‌های استیبل‌کوین‌ها برای کاربران ایرانی

استیبل‌کوین‌ها نسبت به رمزارزهای دیگر ثبات بیشتری دارند، اما برای کاربران ایرانی خطراتی جدی هم به همراه دارند که باید به آن‌ها توجه شود.

۱. خطر مسدودسازی و بلک‌لیست

بسیاری از استیبل‌کوین‌های متمرکز مانند USDT و USDC قابلیت بلک‌لیست کردن آدرس‌ها را دارند. این یعنی شرکت صادرکننده می‌تواند دارایی شما را در صورت تشخیص تحریم یا محدودیت‌های بین‌المللی مسدود کند. برای ما ایرانی‌ها که تحت تحریم هستیم، خرید مستقیم تتر از صرافی‌های داخلی یا خارجی می‌تواند خطرناک باشد و احتمال مسدود شدن دارایی وجود دارد.

۲. خطر ناپایداری ارزش (Depegging)

حتی استیبل‌کوین‌های مشهور می‌توانند ارزش خود را از دست بدهند. اگر شرکتی مانند Tether نتواند پشتوانه کافی ارائه دهد، قیمت USDT از یک دلار فاصله می‌گیرد. تجربه سقوط استیبل‌کوین الگوریتمی TerraUSD (UST) در سال ۲۰۲۲ نمونه‌ای از آن است.

۳. محدودیت‌های قانونی و خرید از صرافی‌های ایرانی

بانک مرکزی ایران محدودیت‌هایی برای خرید و نگهداری استیبل‌کوین‌ها اعمال کرده است. بر اساس قوانین جدید:

• هر فرد می‌تواند سالانه تا ۵۰۰۰ دلار استیبل‌کوین خریداری کند.

• نگهداری بیش از ۱۰,۰۰۰ دلار در صرافی‌های متمرکز ممنوع است و افراد باید دارایی‌های مازاد را تصحیح کنند.

۴. خطرات فنی و امنیتی

• استیبل‌کوین‌های متمرکز ممکن است در برابر حملات هکری آسیب‌پذیر باشند، به خصوص اگر نتوانند پشتوانه خود را محافظت کنند.

• استیبل‌کوین‌های غیرمتمرکز مانند DAI هم در معرض حملات قرارداد هوشمند هستند، اما ریسک سانسور و مسدودسازی ندارند.

راهکارهای امن برای ایرانی‌ها در خرید و نگهداری استیبل‌کوین

با توجه به تحریم‌ها و قابلیت بلک‌لیست در برخی استیبل‌کوین‌های متمرکز، کاربران ایرانی باید هنگام خرید و نگهداری رمزارزهای پایدار بسیار محتاط باشند. در ادامه بهترین روش‌ها برای کاهش ریسک‌ها آورده شده است:

1. اجتناب از خرید مستقیم استیبل‌کوین‌های متمرکز از صرافی‌های ایرانی
   خرید مستقیم USDT یا USDC از صرافی‌های داخلی خطر مسدودسازی دارایی را افزایش می‌دهد. این ریسک به ویژه برای کاربران تحت تحریم بسیار جدی است.

2. خرید اولیه رمزارزهای پایه
   به جای خرید مستقیم استیبل‌کوین، بهتر است ابتدا اتریوم (ETH)، بیت‌کوین (BTC) یا BNB را از صرافی‌های معتبر ایرانی خریداری کنید.

3. تبدیل به استیبل‌کوین با استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)
   پس از خرید رمزارزهای پایه، می‌توانید از صرافی‌های غیرمتمرکز مانند Uniswap، SushiSwap یا سایر DEXها برای تبدیل دارایی خود به استیبل‌کوین‌های امن‌تر استفاده کنید.

4. انتخاب استیبل‌کوین غیرمتمرکز مانند DAI
   DAI به دلیل غیرمتمرکز بودن و نداشتن قابلیت مسدودسازی، گزینه‌ای ایمن‌تر برای کاربران ایرانی است. این استیبل‌کوین توسط قراردادهای هوشمند و دارایی‌های رمزارزی پشتیبانی می‌شود و تحت کنترل یک شرکت یا دولت خاص نیست.

با رعایت این استراتژی‌ها، کاربران ایرانی می‌توانند از مزایای استیبل‌کوین‌ها بهره ببرند و همزمان ریسک‌های ناشی از تحریم، مسدودسازی و ناپایداری بازار را به حداقل برسانند.

جمع‌بندی و توصیه پایانی

برای کاربران ایرانی، انتخاب استیبل‌کوین به شرایط شخصی، اولویت‌ها و میزان ریسک‌پذیری آن‌ها بستگی دارد:

• اگر شفافیت و نظارت رسمی برای شما اولویت است، USDC بهترین گزینه محسوب می‌شود.

• اگر به دنبال استیبل‌کوینی پرکاربرد و در دسترس در بیشتر صرافی‌ها هستید، USDT می‌تواند مناسب باشد، اما باید ریسک‌های نظارتی و قابلیت مسدودسازی آن را مدنظر داشته باشید.

• برای کسانی که می‌خواهند کاملاً از کنترل متمرکز و سانسور دولتی دور باشند، DAI گزینه‌ای امن و غیرمتمرکز است، اما نیازمند درک کافی از فناوری‌های DeFi و قراردادهای هوشمند است.

همچنین، محدودیت‌های اخیر بانک مرکزی ایران در خرید و نگهداری استیبل‌کوین‌ها، باید در تصمیم‌گیری شما لحاظ شود. استیبل‌کوین‌ها ابزار قدرتمندی برای حفظ ارزش دارایی‌ها هستند، اما جایگزین کامل راهکارهای مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری مطمئن نیستند.

سلب مسئولیت: این مقاله صرفاً جنبه آموزشی و اطلاع‌رسانی دارد و نباید به عنوان توصیه مالی یا سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شود. قبل از خرید یا استفاده از استیبل‌کوین‌ها، مطالعه دقیق، بررسی ریسک‌ها و مشورت با متخصص مالی توصیه می‌شود.